આજકાલ Petrol Dieselના ભાવ એટલા વધી ગયા છે કે ગાડીની ટાંકી ફુલ કરાવતા પહેલાં દસ વાર વિચાર કરવો પડે છે. દરેક બજેટમાં વાહન ચલાવનારા લોકોના મનમાં એક જ સવાલ હોય છે કે આ ભાવ ક્યારે ઘટશે? આ ભાવ ઘટાડવાનો એક રસ્તો જીએસટી (GST) સુધારો છે, પરંતુ તેના અમલથી શું ખરેખર Petrol Dieselના ભાવ સસ્તા થશે? ચાલો જાણીએ.
Table of Contents
અત્યારે Petrol Diesel પર ટેક્સ કેવી રીતે લાગે છે?
પેટ્રોલ અને ડીઝલ પર હાલમાં બે મોટા ટેક્સ લાગે છે, જે તેને મોંઘા બનાવે છે:
- કેન્દ્ર સરકારની એક્સાઇઝ ડ્યુટી (Excise Duty): આ ટેક્સ આખા દેશમાં સરખો હોય છે અને તે પેટ્રોલ-ડીઝલની મૂળ કિંમત પર લાગે છે.
- રાજ્ય સરકારનો વેટ (VAT): આ ટેક્સ દરેક રાજ્યમાં અલગ-અલગ હોય છે. ગુજરાતમાં પણ તે અલગ દરથી લાગે છે, જેના કારણે જુદા-જુદા રાજ્યોમાં ભાવ અલગ હોય છે.
આ બંને ટેક્સ એટલા ઊંચા હોય છે કે પેટ્રોલના કુલ ભાવમાંથી અડધાથી પણ વધુ ભાગ તો ફક્ત ટેક્સનો જ હોય છે.
GST Petrol Diesel Rate: શું થશે હવે નવા ભાવો જો પેટ્રોલ-ડીઝલ આવશે GSTમાં
જો પેટ્રોલની મૂળ કિંમત ₹60 અને ડીઝલની ₹55 રાખવામાં આવે, અને જો 28%ના જીએસટી સ્લેબમાં તેને મુકવામાં આવે, તો તેના ભાવ આ પ્રમાણે હોઈ શકે છે:
આ ગણતરીમાં ડીલર કમિશન અને GST બંને ઉમેરવામાં આવ્યા છે.
પેટ્રોલનો ભાવ
- મૂળ કિંમત: ₹60
- ડીલર કમિશન (અંદાજે): ₹4
- ટેક્સ લાગુ પડતી કિંમત: ₹64
- 28% GST: (₹64 પર 28%) = ₹17.92
- અંદાજિત અંતિમ ભાવ: ₹64 + ₹17.92 = ₹81.92
ડીઝલનો ભાવ
- મૂળ કિંમત: ₹55
- ડીલર કમિશન (અંદાજે): ₹3
- ટેક્સ લાગુ પડતી કિંમત: ₹58
- 28% GST: (₹58 પર 28%) = ₹16.24
- અંદાજિત અંતિમ ભાવ: ₹58 + ₹16.24 = ₹74.24
જો GST લાગુ થાય તો શું થાય?
જો પેટ્રોલ અને ડીઝલને જીએસટીના દાયરામાં લાવવામાં આવે, તો આ બધા ટેક્સ હટી જશે અને તેની જગ્યાએ માત્ર એક જ ટેક્સ લાગશે.
- કિંમત ઘટશે: જીએસટીનો સૌથી ઊંચો સ્લેબ 28% છે. જો ફ્યુઅલને આ સ્લેબમાં પણ રાખવામાં આવે, તો પણ હાલના એક્સાઇઝ ડ્યુટી અને વેટ કરતાં તે ઘણો ઓછો હશે. આના કારણે, પેટ્રોલ અને ડીઝલની કિંમતમાં મોટો ઘટાડો થઈ શકે છે.
- આખા દેશમાં એક ભાવ: જીએસટી લાગુ થવાથી દેશભરમાં પેટ્રોલ અને ડીઝલના ભાવ લગભગ સરખા થઈ જશે, જેનાથી ભાવમાં થતો તફાવત ઓછો થશે.
તો પછી આ કેમ નથી થતું?
Petrol Diesel પર લાગતા ટેક્સમાંથી કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોને કરોડો રૂપિયાનું મહેસૂલ (Revenue) મળે છે, જે તેમના બજેટનો એક મુખ્ય ભાગ છે. જો જીએસટી લાગુ થાય તો આ મહેસૂલમાં ભારે ઘટાડો થઈ શકે છે. આર્થિક નુકસાનના ડરથી જ અત્યાર સુધી આ નિર્ણય લેવાયો નથી.
આ નિર્ણય લેવાની સત્તા જીએસટી કાઉન્સિલ પાસે છે, જેમાં કેન્દ્ર અને રાજ્યોના પ્રતિનિધિઓ હોય છે. આ માટે રાજ્યોની સહમતિ જરૂરી છે.
ટૂંકમાં, જો જીએસટી સુધારો થાય તો સામાન્ય માણસને મોંઘવારીથી મોટી રાહત મળી શકે છે, પરંતુ સરકારો માટે આ એક મુશ્કેલ નિર્ણય છે.
તમને શું લાગે છે, શું સરકાર આ પગલું ભરશે? તમારા વિચારો કમેન્ટમાં જરૂર જણાવો.